کد خبر: ۲۵۶۲۸۱
تاریخ انتشار: ۲۷ شهريور ۱۴۰۱ - ۰۹:۱۰

دریا قدرتی پور: پیرمردها هنوز هم ماشین هایی که با آنها نوستالژی داشته اند را در خیابان ها می بینند. این ماشین ها همچنان خیابان ها را گز می کنند. خودروهای فرسوده ای که با اینکه وقت خوابیدنشان شده، اما همچنان بیدارند و مثال ماشین هایی شده اند که نه بوق دارند و نه صندلی! زهوار دررفته های دودزایی که هنوز در خیابان ها جولان می دهند و شهرها را به سرفه انداخته اند.

این قصه ای تلخ، تکراری و نخ نما شده برای خروج خودروهای فرسوده در کشور است. بحثی کلیشه ای که کمتر کسی به اخبار مربوط به آن توجه نشان می دهد و هر بار در قالب قوانین، روی کاغذ می آید، بر روی میزهای نمایندگان می نشیند و بعد دوباره به بایگانی فرستاده می شود.

با اینکه قرار بود، با خروج سالانه خودروهای فرسوده، معضل خاکستری شدن هوای کلانشهرها کمی کاهش یابد، اما آمارها چیز دیگری می گویند. این روایت تلخی از چندین هزار خودرو فرسوده در کشور است که گرچه از سن قانونی شان گذشته، اما همچنان چرخشان می چرخد.

ماشین های پیر و از کار افتاده

در کشورهای توسعه یافته سن فرسودگی یک خودرو تا حدود 5 سال است. این عدد در کشور ما چندین برابر می شود و گاهی تا 50 سال به بالا هم می رسد. سن فرسودگی خودروها البته به عوامل زیادی بستگی دارد، به عنوان مثال عمر مجاز یک تاکسی خیلی زودتر از یک وسیله شخصی به پایان می رسد. از سوی دیگر فرهنگ و شرایط اقلیمی هم عاملی بر نوع فرسودگی خودروها هستند.

بنابراین، سن فرسودگی وسایل نقلیه یک معیار نسبی است که با توجه به شرایط اقتصادی، تکنولوژی و فرهنگی در جوامع مختلف متفاوت است، چراکه این سه وضعیت از عوامل تعیین کننده آن هستند.

کارشناسان می گویند در حال حاضر عمر مفید خودروهای تولید داخل در حدود 10سال است، چراکه خودروهای جدیدی که این روزها تولید می شوند، از کیفیت مورد نیاز برخوردار نیستند.

این در حالی است که در کشور ما تعداد وسایل نقلیه ای که میزان سن آنها از 30 سال بیشتر باشد، بسیار زیاد است، همچنین تعداد وسایل نقلیه ای که در سال های اخیر از رده خارج شده اند نیز نسبت به تعداد خودروهای شماره گذاری شده بسیار ناچیز است. این مسئله شامل تاکسی های فرسوده هم می شود، خودروهایی که این روزها حجم عظیمی از حمل و نقل را به دوش دارند و آنقدر پیر شده اند که نگذارند،کلانشهرها نفسی تازه کنند.

مهری بر پایان پاکی هوا

هزاران خودرو که عمرشان به ته رسیده، در خیابان ها صف کشیده اند، تا ابطال آیین نامه اجرایی ماده 8 قانون هوای پاک، مهر پایانی برپاکی هوای کلانشهرها باشد. به این ترتیب تعیین سقف سنی برای خودروهای فرسوده دیگر وجود ندارد و طبعاً یکی از راه های اصلی ممانعت از تردد فرسوده ها بسته می شود.

لغو این آیین نامه اما در حالی اتفاق افتاد که در بسیاری از کشورها برای خودروها سن فرسودگی تعیین می شود. قوانین سختگیرانه به ویژه از ناحیه مالیات گیری برای تردد این خودروها لحاظ می شود. در اثر این قوانین، هزینه استفاده از خودروهای فرسوده بالا می رود و در نتیجه مالکان آنها ترجیح می دهند محصولات نو تهیه کنند. البته دولت ها در کنار مقررات سختگیرانه هزینه زا، یکسری مشوق نیز در نظر می گیرند تا انگیزه مالکان خودروهای فرسوده برای جایگزینی آنها افزایش یابد.

نکته دیگر در مورد تعیین سن فرسودگی خودروها و جایگزینی آنها، به مصرف سوخت مربوط می شود. هرچه سن خودرو بالا برود، میزان مصرف سوخت آن نیز افزایش خواهد یافت که این موضوع از منظر اقتصادی به صرفه نیست.

اما در کشور ما این موضوع برعکس است، به این خاطر که خودروسازها به مصوبات دولت تن نمی دهند و همین عاملی شده که بسیاری از مراکز اسقاط خودرو به کما بروند. طرح ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده، برای اولین بار اواخر دهه 70 از سوی مسئولان محیط زیست وقت مطرح شد، اما به دلیل اینکه امکان اجرای آن نبود، هیچوقت اجرایی نشد.

بازپرداخت های منطقی

فراهم نشدن زمینه رقابت و کاهش کیفیت خودروهای داخلی و توقف ورود خودروهای خارجی هم بر این مشکلات اضافه کرد. به گفته حمید صادقی، کارشناس خودرو، بسیاری از مالکان این خودروها به دلایل مختلف از جمله گرانی و کمبود نقدینگی تمایلی به اسقاط خودرو خود ندارند. از سوی دیگر هزینه خودروهای جدید و تمهیدات نامناسب از سوی برخی از دستگاه ها و عدم حمایت دولت برای دادن وام به صاحبان این نوع خودروها باعث شده که کمتر تلاشی برای اسقاط خودروهایشان انجام دهند.

فرهاد 65 ساله از جمله صاحبان یک خودروی فرسوده است که چندان تمایلی به اسقاط و قراضه کردن خودرویش ندارد. به نظر او اگر وام هایی با بازپرداخت های منطقی به خودروهای فرسوده تعلق می گرفت، بسیاری از اقشار جامعه می توانستند با گرفتن این مزایا، خودروهایشان را تعویض کنند.

اما با این تفاسیر و با گرانی های حباب وار و غیرمنطقی خودرو، اگر ماشین هایمان را از دست بدهیم، نمی توانیم جایگزینی برای آن پیدا کنیم. حمایت دولتی ها به اعتقاد احمد حسینی، کارشناس اقتصاد اکثر مالکان خودروهای فرسوده بهره مندی از وام، کاهش هزینه های سوخت و تعمیرات نگهداری را مدنظر قرار می دهند و اعتقاد دارند که با کاهش این مشکلات می توانند به اسقاط خودروهایشان اقدام کنند.

این اقتصاد دان ادامه می دهد: کلید برون رفت از مشکلات مربوط به خودروهای فرسوده در دست دولت است و بنابراین می توان با ایجاد شرایط مناسب و مطلوب برای مالکان این نوع خودروها و افزایش وام اعطایی دولت، برای اسقاط خودرو قفل این مشکلات را باز کرد.

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰
پربیننده ترین
ویدئو
آخرین اخبار
پرطرفدارها