دریا قدرتی پور: فست فودها، کم تحرکی و تغییر سبک زندگی و در کل عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، رفتاری و فرهنگی عواملی است که زنگ خطر چاقی در مدارس را به صدا درآورده و باعث شده یک سوم دانش آموزان ایران در آمارها و عددهای چاق و چله قرار بگیرند.

گفته می شود که اکنون به ازای هر سه دانش آموز، حداقل یک دانش آموز دارای اضافه وزن، قرار است پشت نیمکت های مدارس بنشیند.

آخرین اظهار نظرهایی که در این زمینه شده مربوط به چهار ماه پیش است. زمانی که معاون فرهنگی و توسعه ورزش همگانی وزارت ورزش و جوانان بعد از بازگشایی چند باره و موقتی مدارس، بعد از دو سال خانه نشینی دانش آموزان اعلام کرد که نزدیک به 5 میلیون دانش آموز دچار اضافه وزن هستند. مسئله ای که به نظر این مقام دولتی نگرانی های زیادی در پی دارد و هزینه های زیادی را برای نظام سلامت و نظام اجتماعی کشور در پی خواهد داشت.

با وجود اینکه به گفته کارشناسان چاقی یک معضل جهانی است و تنها مربوط به کشور ما نمی شود و آمارها نشان می دهد که طی چهار دهه گذشته این فرایند 10 برابر شده است؛ با این حال، نباید به آمار روزافزونی که در ایران در حال گسترش است بی اعتنا بود. مسئله ای که اکنون با باز شدن مدارس و کمبود سرانه فضاهای ورزشی ابعاد جدی تری به خود می گیرد و نمی توان شوخی شوخی از آن گذشت.

افسردگی، اضطراب، اختلال وسواس فکری اجباری تنها یک روی سکه چاقی در دانش آموزان است، روی دیگر آن آینده ای پر آسیب برای نسل نوجوانی است که به انواع بیماری های قلبی و فشار خون دچار می شوند.

دکتر خدیجه رحمانی با این مقدمه که بالا بودن آمار اضافه وزن و چاقی در بین دانش‌آموزان بسیار نگران‌کننده است، از کاهش توان کارایی های دانش آموزانی می گوید که به این پدیده دچار می شوند.

به نظر این پزشک، ما نباید از نسلی غافل شویم که آینده ساز هستند و موفقیت آینده جامعه ما در گرو سلامت همین دانش‌آموزان است؛ بنابراین، نباید این مسئله را به شوخی گرفت.

این متخصص بیشترین و اصلی‌ترین دلیل بالا رفتن آمار چاقی دانش آموزان را نداشتن تحرک و غذاهای فست فودی می داند. گرچه به نظر او بازی‌های رایانه‌ای، استفاده از تلفن‌همراه و... را نیز نباید از یاد برد که باعث کاهش میزان تحرک دانش آموزان به کمترین میزان در چند سال اخیر شده است: «متأسفانه علاقه کودکان ایرانی، این روز‌ها بیشتر به سمت فست فودهاست. غذا‌های آماده از نظر طعم، خوشمزه هستند که آن هم بخاطر نمک، ادویه و کالری زیادی است که دارند. فست‌فود‌ها هرچند بچه‌ها را سیر می‌کنند، اما نیاز‌های اساسی بدن بچه‌ها را تأمین نمی‌کنند و از نظر ریزمغذی‌ها، کاملاً تهی هستند، در نتیجه باعث رشد و تکامل آنها نمی‌شوند؛ بنابراین، چون در بدن استفاده نمی‌شوند تبدیل به چربی و اضافه‌وزن خواهند شد. بعد از نداشتن تحرک و الگوی غذایی مناسب، سبک زندگی اشتباه و رفتار‌های نامناسب مانند نداشتن ساعت خواب، بی توجهی به سلامت و... بر این مسئله تأثیرگذار است.»

به گفته این کارشناس، چاقی در دوران کودکی و نوجوانی می‌تواند مربوط به مواردی همچون عادات غذایی ضعیف باشد که منجر به پرخوری افراطی در غیاب تحرک کافی یا ورزش می‌شود. علل دیگری همچون موارد پزشکی مثل تداخل در کار هورمون‌ها و دارو‌های مصرفی مانند استروئید‌ها و مشکلات عصبی ناشی از رویداد‌ها یا تغییرات استرس زای زندگی مانند جدایی، طلاق، نقل مکان و مرگ عزیزان هم می‌تواند در این موضوع دخیل باشد.

دانش‌آموزان چاق نیاز به ارزیابی پزشکی کامل توسط متخصص اطفال یا پزشک خانواده دارند. در صورت نبود اختلال جسمانی، تنها راه کاهش وزن، کاهش کالری مصرفی و افزایش سطح فعالیت بدنی است. اما آیا فضاهای ورزشی و سرانه ورزش دانش آموزان در مدارس آنقدر هست که بتواند این معضل را رو به کاهش ببرد؟