دریا قدرتی پور: حتی اگر روان های مضطرب، ترس، استرس مریضی و تمایل به خودکشی در همه افراد جامعه نباشد اما حال روانمان آنچنانکه باید و شاید خوب نیست. این تلنگری است که به یادمان می اندازد در کنار جسممان روان هم زندگی می کند. روانی که باید سالم باشد تا افراد بتوانند از قدرت تفکر و از قدرت تفکر و توانایی های خود به نحو احسن استفاده کنند و از پس نیازهای روزمره شان برآیند.

اما با اینکه سالیان سال است مسئولان رسمی کشور از وضعیت بد روان و اوضاع سلامت جامعه حرف می زنند همچنان شیوع برخی از اختلالات روانی در کشور افزایش یافته است.

در شعارهای امسال روز جهانی سلامت روان بر کلید واژه هایی همچون اولویت قرار دادن سلامت روان و عدالت همگانی، خودمراقبتی و عدالت محوری تأکید شده است. شعارهایی که حداقل در چنین روزهایی به ما تلنگر می زند که باید بیشتر مراقب روانمان باشیم.

دستکم طی شش سال گذشته در رسانه ها همواره یک آمار تقریباً ثابت رو به افزایش منتشر شده است و مسئولان و کارشناسان هم به آن استناد کرده اند؛ اینکه حدود یک سوم معادل 30 درصد جامعه از یکی از انواع اختلالات روان شناختی رنج می برند. اکنون نیز در هفتمین ماه از سال1401 و در فاصله ای زیاد از اولین باری که این آمار اعلام شد، همچنان از همین حدود اختلال صحبت می شود.

تنها آمار مشخصی که در زمینه تعداد بیماران روانی در کشور وجود دارد مربوط به 11 سال پیش است. این تنها آماری است که یکی دو روز پیش از زبان علی اسدی، معاون فنی دفتر سلامت روانی و اجتماعی وزارت بهداشت عنوان شد و او با اعلام اینکه استناد به آمار متعلق به 11سال قبل نه شایسته است و نه می تواند بازگوکننده اوضاع فعلی سلامت روان در جامعه باشد علت به روز نشدن این آمارها را استخراج نشدن نتایج دانست و توضیح داد که در سال99 نیز پیمایش مشابه سال 90 انجام شد اما نتایج آن هنوز استخراج نشده است.

او البته این احتمال را داد که تا آخر امسال بتوانیم آمار به روز شده ای از تعداد بیماران روانی در کشور داشته باشیم.

به گفته اسدی، در سال 99 همزمان با پیمایش ملی، مطالعات شهری و روستایی با موضوع بررسی اختلالات شایع روانپزشکی در برخی نقاط کشور انجام شد که نشان داد اختلالات افسردگی، اضطرابی و... بعد از شیوع کرونا به حدود 29 درصد رسیده است. به این ترتیب اگر شهامت به خرج دهیم و این عدد را به جمعیت سراسر کشور تعمیم دهیم باز هم باید بگوییم که سلامت روان نزدیک به یک سوم جمعیت کشور به واسطه برخی اختلالات روانی مخدوش است.

انسان های خسته از بیماری ای که تقریباً سه سال به طول انجامید و هنوز هم تمام نشده در این روزهای پساکرونایی دیگر مثل قبل نیستند. آنها تلخی دورانی که گذشت را با خود حمل کرده اند، مرگ ها و سوگ هایی که در این دوران چشیده اند بیش از توانشان بوده و حالا نمی توان به راحتی از دست این غم ناتمام راحت شد.

به گفته دکتر حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، موجی از مرگ و سوگ های ناتمام، درآمدهای قطع شده، شغل های به پایان رسیده و از دست دادن نان آوران خانواده، کودکان بی سرپرستی باقی گذاشت که در پساکرونا به سادگی فراموش نمی شود و همچنان ادامه می یابد.

در این شرایط دشوار که به گفته موسوی چلک، در کشورمان با موضوعات اجتماعی و اقتصادی و سیاسی به نوعی گره خورده از حمایت های کارساز در حوزه پیشگیری، درمان و حمایت از اختلالات روان شناختی و افراد درگیر با این مشکلات نیز خبری نیست.

نه بیمه مکملی برای درمان بیماری های روان هست و نه حوزه های درمانی خاصی برای این موضوع وجود دارد. این موضوع در کنار تورم موجود و کوچک شدن سفره ها و مشکلات اقتصادی جایی برای سلامت روان باقی نگذاشته است.

به گفته کارشناسان، دولت ها بیش از اینکه به سلامت روان توجه کنند، سلامت جسمی را اولویت قرار می دهند. شاهد این مدعا هم به ثمر ننشستن قانون سلامت روان است که از یک بلاتکلیفی تاریخی رنج می برد. سابقه نگارش پیش نویس این قانون به سال 1382 برمی گردد. پیش نویسی که یکسال بعد از طرح اولیه بار دیگر نوشته شد اما به واسطه پاسکاری ها در دول مختلف به نتیجه نرسیده است.