خورشید کیایی: کاهش زمان صدور پروانه به دو ماه، تخفیف 50 درصدی در صدور پروانه‌ها، استفاده از وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن در زمان نوسازی، استفاده از تسهیلات ارزان‌قیمت نهضت ملی مسکن و تسهیلات ویژه نوسازی فهرستی از مشوق هایی است که در تازه ترین سخنان دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار، منتشر شده است. به گفته او شهروندان می توانند هنگام نوسازی واحدهای مسکونی خود از این مشوق ها استفاده کنند.

 گرچه این سخنان در ظاهر فعالیتی گسترده را در زمینه کاهش بافت های فرسوده در کشور نشان می دهد و به نظر می رسد که در عرصه انگیزه دادن به شهروندان روش مؤثری است اما زمانی که بانک ها در اعطای تسهیلات مانع و سدی بزرگ هستند دیگر نمی توان به این مشوق های زیبا تن داد و اقدامات شرکت بازآفرینی دیگر آنچنان که باید و شاید کافی نخواهد بود.

عدم پرداخت تسهیلات در حالی از سوی بانک ها همچنان ادامه دارد که در حال حاضر 166 هزار و 500 هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد در کشور وجود دارد که محل سکونت 20 میلیون نفر بوده و در برابر حوادث طبیعی به ویژه زلزله آسیب‌پذیر است. علاوه بر آن شرایط حاکم بر این بافت‌ها بر تشدید معضلات اجتماعی و زیست محیطی دامن می‌زند.

با وجود اینکه طی برنامه های چهارم، پنجم و ششم توسعه کشور، متولیان امر موظف به نوسازی این بافت ها در 10 سال شده‌اند اما پس از گذشت بیش از 17 سال، میزان نوسازی صورت‌گرفته فاصله قابل ملاحظه‌ای با احکام بالادستی دارد؛ موضوعی که اکنون با وجود پدیده فرونشست در حال تبدیل شدن به یک بحران بزرگ است. بحرانی که اکنون به گفته معاون وزیر راه قرار است با راهکارهای تشویقی به یک فرصت تبدیل شود.

محمد آیینی همین چند روز از صد و 11 هزار واحد مسکونی در حال ساخت در بافت‌های فرسوده کشور خبر داد و گفت از این تعداد 12 هزار و 500 واحد تکمیل شده است. وی همچنین از بهره برداری از 15 هزار واحد مسکونی نیز در دهه مبارک فجر خبر داد و اعلام کرد که تا پایان سال هم این تعداد به میزان قابل توجهی می رسد.

به گفته آیینی مردم و به ویژه اقشار محروم و کمتر برخوردار می توانند از بسته تشویقی که برای نوسازی بافت های فرسوده ابلاغ شده بهره بگیرند.

وی با اشاره به مفاد بسته تشویقی جدید شورای عالی معماری و شهرسازی تأکید کرد: بر اساس این مصوبه، افراد با هر متراژ و ابعادی می توانند از این تسهیلات استفاده و نسبت به نوسازی واحد خود اقدام کنند. ولی اگر این نوسازی به شکل تجمیعی بوده و یا محورهای اصلی بافت باز شود، ساکنان این محلات می توانند از یک تا دو طبقه تراکم تشویقی بیشتر، سطح اشغال بالاتر و ارائه تسهیلات در زمینه پارکینگ بهره بگیرند.

با اینکه معاون وزیر راه ابراز امیدواری کرده که این بسته تشویقی بدون شک می تواند سازندگان را برای بازسازی بافت های فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی ترغیب کند و گفته که امیدواریم مردم از این فرصت ایجاد شده استفاده کنند اما همچنان ادامه این فرایند منحصر به بانک هاست. اینکه بانک ها در دادن ودیعه مسکن و همچنین بافت های فرسوده مردم این مناطق را به بن بست نرسانند تا مانند گذشته نوسازی بافت ها در خم یک کوچه بماند.

این در حالی است که وزیر راه و شهرسازی نوسازی بافت‌های فرسوده و رونق تولید مسکن و بن بست شکنی در این حوزه را مستلزم حرکت های نوآورانه می داند.

به گفته مهرداد بذرپاش، اگر بخواهیم از کمبودها و بن‌بست‌ها صحبت کنیم راه به جایی نمی‌بریم. هنرمان این است که از روش‌های مختلف بن بست شکنی کنیم. رویکرد دولت سیزدهم مردمی سازی و بهره‌مندی از ظرفیت‌های مردمی در نوسازی بافت‌های فرسوده است.

وزیر راه و شهرسازی معتقد است در بخش مسکن، تولید مسکن و نوسازی بافت‌های فرسوده جهت‌گیری‌های وزارت راه و شهرسازی کامل روشن است. به گفته بذرپاش، اولین راهکار عبور از این بحران، مردمی‌سازی و استفاده از ظرفیت‌های مردمی و غیردولتی است و در این بخش بسیاری از انبوه‌سازان و انجمن‌های مردم نهاد تمایل دارند در این بخش همکاری و مشارکت داشته باشند و تعداد پروانه‌هایی که در یکسال گذشته در بافت‌های فرسوده صادر شده، مؤید این مطلب است که ما به عنوان تنظیم گر و سیاستگذار وظیفه ارائه مشوق‌های مرتب، به روز، مبتکرانه را داریم. هرجا نیاز به اصلاح قانون باشد می‌توانیم در احکام برنامه توسعه و قانون بودجه سال آینده انجام دهیم.