الف: در سال های اخیر یکی از مشکلات جدی که در عرصه اجتماعی به وجود آمده بالا رفتن سن ازدواج و از طرف دیگر افزایش طلاق بوده است. در واقع کاهش طلاق و افزایش سن ازدواج به یکی از چالش های جدی جامعه ایران تبدیل شده است. این در حالی است که این دو مسئله خود تالی و پیامدهای مضر و مخرب دیگری به همراه دارند.

در این رابطه چهارشنبه هفته گذشته محمد اسلامی معاون فنی دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت از افزایش چشمگیر طلاق طی چند سال اخیر در میان زوج های ایرانی خبر داد.

اخیراً نتیجه آمارگیری جدیدی توسط مرکز آمار انجام شده که در بخشی از آن به موضوع ازدواج پرداخته شده است. طبق اعلام مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری از فعالیت‌ها و رفتارهای فرهنگی خانوار یکی از طرح‌های آماری جدید مرکز آمار ایران است که با هدف تهیه آمار و اطلاعات مربوط به فعالیت‌ها و رفتارهای فرهنگی خانوارهای کشور و استفاده از نتایج آن در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی کشور برای اولین بار در سال 1393 و سپس در سال 1394 به اجرا در آمده است.

در این طرح با مراجعه به خانوارهاي شهري نمونه، اطلاعاتي در مورد رفتارهاي فرهنگي افراد 18ساله و بيشتر خانوارهاي شهري مانند مطالعه، سينما و تئاتر، موسيقي، تماشاي سيماي جمهوري اسلامي ايران و ماهواره، چگونگي انتخاب پوشاك، مصرف شير، نوشابه، ميوه، ماهي، فست فود و غذاي بيرون از منزل و نظرات در مورد ازدواج جوانان (سن مناسب و معضلات) جمع آوري شد.

مهمترین معضل ازدواج جوانان

بر اساس این آمار، مهمترین معضل ازدواج جوانان از دیدگاه افراد 18 ساله و بیشتر شهری، به ترتیب بیکاری با 74 درصد، نداشتن شغل دایم با 54/4درصد، مشکل تهیه مسکن با 54/1 درصد، وضع نامناسب مالی سرپرست 33/5 درصد، پیدا نشدن فرد مناسب 30/3 درصد و مسئولیت ناپذیری جوانان 20/8درصد بوده‌است.

عبور11 میلیون جوان از سن ازدواج

در این راستا حبیب ا... مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در آبان ماه امسال در مصاحبه خود اعلام کرد که بیش از ۱۱ میلیون جوان درکشور حد نرمال سن ازدواج را رد کرده‌اند؛ که از این تعداد پنج میلیون و ۵۷۰ هزار نفر مرد و پنج میلیون و ۶۷۰ هزار نفر زن هستند. (سن نرمال ازدواج برای مردان ۲۰ تا ۳۴ سال و برای زنان ۱۵ تا ۲۹ سال است که البته به نظر می‌رسد در حال تغییر و تحول است) با این حساب در حال حاضر ۱۵۲ هزار نفر مجرد قطعی بالای ۵۰ سال سن در کشور زندگی می کنند که از این تعداد ۶۲ هزار نفر مرد و ۹۰ هزار نفر زن هستند که هرگز ازدواج نکرده اند.

علی‌اکبر محزون مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت احوال نیز با بیان اینکه یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در سن تجرد قطعی هستند در این باره می گوید: از این تعداد ۳۲۰ هزار نفر مرد و ۹۸۰ هزار نفر زن هستند؛ یعنی زنان هرگز ازدواج‌نکرده بالای سن متعارف و قبل از تجرد قطعی، سه برابر مردان با این شرایط است.

این آمار زنگ هشداری برای مسئولان است که لزوم برنامه ریزی و سیاستگذاری کارآمد را گوشزد می کند. مشکل مهمتر این می باشد سخنانی که از سوی برخی مسئولین شنیده می‌شود، این استنباط را به‌وجود آورده که پدیده تجرد در میان بانوان، به موردی بحث‌انگیز برای آنان تبدیل شده است؛ به‌طوری‌که در سال گذشته اعلام کردند زنگ خطر برای تجرد میلیون‌ها دختر ایرانی به صدا درآمده است. هرچند در این میان آمارها نشان می‌دهد، شمار پسران ایرانی مجرد در سن ازدواج هم رو به افزایش است و در عمل تفاوت زیادی در تعداد افراد مجرد این دو جنس وجود ندارد.

حدواً یکسال قبل ربیعی وزیر کار، رفاه و تأمین اجتماعی، در گفتگویی که با یکی از روزنامه ها داشت، با ابراز نگرانی از وجود تجردگرایی در بین زنان کشور، تأکید کرد که رشد آمار زنان مجرد سالمند در آینده باعث چالش‌های زیادی در جامعه خواهد شد. وی قسمتی از معضلات مجرد ماندن زنان را نیز ناشی از عدم اشتیاق کارفرماها نسبت به استخدام زنان متأهل دانست.