طی سال‌های گذشته میزان آلودگی در دریای خزر روندی افزایشی داشته است. کارشناسان علت اصلی آن را ورود فاضلاب‌های صنعتی و خانگی از مناطق ساحلی می‌دانند و معتقدند سالانه پنج میلیون تن مواد آلاینده از استان‌های شمالی وارد این دریا می‌شود. خزر، حالا گردابی مخرب از عناصر شیمیایی خطرناک و سرطان زاست که روز به روز به حجم آلودگی آن هم افزوده می‌شود. تبعات آلودگی آب خزر، گریبان ماهیانش را نیز گرفته است به همین خاطر است که این دریاچه این روزها حجم قابل توجهی از ذخایر ارزشمند ماهیان خود را از دست داده است.

به گزارش جام جم آنلاین، ماهیانی که براساس اطلاعات موجود با پساب‌های صنعتی، شهری و آب آلوده به سموم کشاورزی رودخانه‌های خزر رشد کرده‌اند و عنوان ماهیان مسموم به خود گرفته‌اند. عمق این ماجرا را می‌توان به رکوردداری مبتلایان به سرطان در این منطقه از کشور دانست که مصرف این ماده مغذی که تمام کارشناسان تغذیه وجود آن را در سبد غذایی هفتگی ضروری می‌دانند این روزها در میان مردم بومی منطقه رو به کاهش است و اغلب آنان نمی‌دانند این قوت با ارزش را که خداوند در دامان آنها قرار داده است مصرف کنند و یا از تبعات آن بترسند. به هرحال زنگ خطرناشی از مرگ تدریجی بزرگ ترین دریاچه جهان و آبزیان آن به صدا درآمده است و بیم آن می رود تداوم روند آلودگی، این دریا را به همراه نعمت‌هایش به زباله‌دانی در آینده تبدیل ‌کند.

برای اثبات این موضوع می توان به اظهارات معاون سازمان محیط‌ زیست اشاره کرد که پیش تر در گفتگویی با یک نشریه با بیان اینکه ۱۰۰‌درصد فاضلاب خانه‌های ساحلی بدون تصفیه وارد دریای خزر می‌شود، گفت: این امر موجب آلودگی میکروبی آبزیان شده و در زنجیره غذایی تأثیر گذاشته است. در ‌سال گذشته هیئت وزیران وزارت نیرو را موظف به ایجاد تصفیه‌خانه در مناطق ساحلی کرد اما متأسفانه در این‌باره هیچ اقدام عملی را از سوی این وزارتخانه شاهد نبودیم.

پروین فرشچی از دست رفتن اکوسیستم‌ها را از جمله تبعات ورود فاضلاب‌های خانگی به دریای خزر عنوان کرد.

یک کارشناس محیط زیست نیز در گفتگو با جام جم آنلاین با اشاره به اینکه وجود مواد سمی در بدن ماهی و آبزیان دریای خزر به عنوان عامل شیوع سرطان به اثبات نرسیده است، گفت: طبق تحقیقاتی که در سال 1390 انجام دادیم وجود موادسمی در بدن ماهیان ثابت شده اما اینکه این مواد عامل افزایش بروز سرطان است هنوز به اثبات نرسیده و مبنای علمی ندارد.

فرهاد عرب‌ها افزود: مسلماً تجمع مواد آلاینده سمی در بافت ماهی‌ها تا حدودی روی بدن انسان ها که از آن تغذیه می کنند تأثیرگذار است اما به عنوان عامل قطعی سرطان اعلام نشده است.

وی درباره میزان آلایندگی دریا، گفت: میزان آلودگی دریا را از تجمع آلودگی در بدن ماهیان می توان دریافت درواقع هر ماهی از یک آستانه تحمل برخوردار است که به آن ال دی 50 و ال سی 50 یعنی حد آستانه تحمل آلاینده های سمی می گویند. وقتی میزان آلودگی از حد مجاز دربدن ماهی فراتر رود آن وقت ماهی از بین می رود و زنده نمی ماند. متأسفانه در کشور ما معیاری برای بررسی میزان آلودگی در بافت ماهیان وجود ندارد تا بدانیم با خوردن این آبزیان چه مقدار آلودگی از دریا وارد بدن ما می شود و یا اینکه میزان آلایندگی در بدن ماهیان از چه مرزی فراتر رفته که خطرساز است.

عربها تأکید کرد: وجود آلودگی در بدن ماهیان به اثبات رسیده ولی هنوز معیاری برای بالابودن آلودگی در بافت ماهی نداریم. این درحالی است که هرکشوری یک ال سی 50 یا آستانه تحمل را برای ماهیان خود درنظر می گیرد. به عنوان مثال کانادا قوانین سفت وسختی در این زمینه دارد و برخی نظیر هند و تایلند اصلاً برایشان مهم نیست چه مقدار آلودگی در بدن ماهیان وجود داشته باشد.

وی در عین حال اشاره کرد که ما به آلودگی ماهیان در دریا حساس هستیم ولی از این مسئله غافلیم که بسیاری از ماهیان وارداتی نظیر تیلاپیا که از چین وارد ایران می شود بسیار آلوده است حتی نوعی دیگر از ماهی به تازگی از چین وارد بازار شده است که به دلیل مناسب بودن قیمت آن مردم راغب به خرید آن هستند و این ماهی نیز بسیار آلوده است.

این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه میزان حساسیت ماهیان در برابر آلودگی متفاوت است، گفت: ماهیان آزاد مثل سالمون و قزل نسبت به آلودگی بسیار حساس هستند و زنده نمی مانند ولی برخی ماهیان چون تیلاپیا در برابر آلودگی مقاومند. آستانه تحمل ماهی سفید نیز در برابر آلودگی پایین است و به همین خاطر است که میزان آن کاهش یافته است.

وی در پاسخ به این پرسش که در زمان هایی مرگ دسته جمعی برخی ماهیان نظیر کفال را شاهد بودیم آیا این اتفاق ناشی از افزایش میزان آلودگی در آن زمان خاص بوده است؟ اظهار داشت: به هنگام چنین اتفاقاتی حتماً شوک آلودگی رخ داده است. در واقع بین شوک آلودگی و وجود مستمر آلودگی تفاوتی وجود دارد. شوک آلودگی مقطعی است و باید دید توسط چه عواملی به وجود آمده است. مسلماً آلودگی مستمر موجب بروز چنین اتفاق نمی شود زیرا درآن صورت باید همیشه وحتی الان هم رخ دهد.