مدتی است که مناقشات بین ایران و ترکیه برای ساخت سد ایلیسو بالا گرفته است. ترکیه می‌خواهد سد ایلیسو را روی رود دجله بسازد؛ این سد از ورود 56 درصد منابع آب دجله به خاک عراق جلوگیری می‌کند. پیش بینی شده آبگیری سد ایلیسو تبعات زیست‌محیطی و تنش آفرینی بین کشورهای ترکیه، عراق و ایران ایجاد می‌شود. سدسازی ترکیه درحالی است که جنوب غرب آسیا و به ویژه غرب ایران گرفتار گرد و خاک شدید شده و احتمال می رود با ادامه خشکسالی در عراق و تشدید آن در پی ساخت یک سد بزرگ در ترکیه، ریزگردها روزهای بیشتری را میهمان ریه های مردم غرب ایران باشند.

در سال‌های گذشته با جلوگیری دولت ترکیه از ورود آب فرات به عراق، تالاب هورالعظیم با خشکسالی مواجه شد؛ تالابی که زمانی محل صید و صیادی اهالی و سیستم طبیعی خنک کننده هوا بود، رفته رفته کارکردهای طبیعی خود را از دست داد. حالا هم با نهایی شدن ساخت سد روی رود دجله، منبع آبی تالاب هورالعظیم محدود می‌شود؛ اتفاقی که شاید به مرگ قریب الوقوع این تالاب و یک فاجعه بزرگ زیست محیطی در ایران منجر شود.

پیش از این محمد درویش، مدیر کل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این رابطه گفته بود: سدهای ساخته شده روی دجله و فرات، تمام آب این دو رودخانه را می‌گیرند و پیامدهای این مسئله خشک شدن تالاب‌های مرکزی عراق و سوریه، تبدیل تالاب هورالعظیم به بزرگ‌ترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه و درگیری 25 استان غربی و مرکزی کشورمان با معضل ریزگردهاست.

اما هفته پیش سفیر ترکیه در ایران به این حرف‌ها واکنش نشان داد و با اعلام اینکه ترکیه حاضر است در رابطه با مسائل زیست‌محیطی با ایران مذاکره کند به روزنامه ایران گفت: اینکه به نوعی برخورد شود که گویی سدهای ترکیه و اقدامات ترکیه موجب این مشکلات است را بسیار ناراحت کننده می‌دانیم. چون سهم ما از گرد و غباری که از بین‌النهرین به سمت ایران می‌آید، حتی 2 درصد هم نیست. بلکه قسمت بزرگی از این گرد و غبار از سمت صحرا و عربستان می‌آید. این اطلاعاتی است که مراکز بین‌المللی گزارش داده‌اند.

در واکنش به این سخنان سفیر ترکیه در ایران، ضیاءالدین شعاعی مدیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار به خبرآنلاین گفت: اصلاً آماری در این رابطه وجود ندارد که بخواهیم چنین اطلاعاتی ارائه کنیم، من این حرف را تأیید نمی‌کنم. به هر حال ترکیه در پاسخ به ادعای ما که 80 درصد منبع گرد و خاک خارجی است، یکسری نظراتی دارد که از دید ما نظرات تقابلی است و نظراتی علمی نیست.