بروز و ظهور ویروس کرونا با شکل و شمایل متفاوت، علاوه بر درگیر کردن جسم، روح برخی افراد را هم تحت تاثیر قرار داده تا آنجا که زندگی آنان را دچار اختلال‌های شدید کرده است.

شیوع پاندمی کرونا در جهان، در آستانه دو سالگی است، ویروسی که به ناگهان سبک زندگی و کار را تغییر داد و شرایطی فراهم آورد که افراد محل کار را ترک و دورکاری کنند یا والدین نزدیک و دور را در پشت قاب گوشی های همراه یا رایانه یا از پشت پنجره ببینند؛ شرایطی که پیش از این در ذهن افراد هم نمی گنجید.

علاوه بر تغییر سبک زندگی، ابتلاء به کرونا و از دست دادن جان بهترین عزیزان، ترس و اضطرابی در میان بسیاری از افراد به وجود آورد که به مرور تبدیل به وسواس و فوبیا شد. ترسی که با شیوع سویه های جدید کرونا، دوچندان می شود و منجر به گوشه گیری، عزلت نشینی و هزاران مورد رفتاری غیر قابل پیش بینی و خارج از کنترل می شود که گاه فرد را به افسردگی، خودزنی یا گاه خودکشی می کشاند.

افرادی که گاه می بینیم یا می شنویم عنوان می کنند «دست خودم نیست. از همه می ترسم، از اینکه با رعایت تمامی نکات بهداشتی باز هم کرونا بگیرم. ماسک و مواد ضدعفونی کننده نباشد اعتماد به نفس خودم را از دست می دهم و ترسی عجیب تمام وجودم را می گیرد.»

حالات رفتاری که به باور یک روانشناس بالینی، منتهی به فوبیا یا ترس شدید که یکی از اختلال های اضطرابی و یک نوع ترس بیمارگونه است می شود و در زندگی روزمره افراد اخلال ایجاد می کند.  

دکتر شهربانو قهاری در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا متذکر شد: برخلاف ترس معمولی که واکنشی، زودگذر است و با ارائه اطلاعات از بین می رود، فوبیا نوعی بیمارگونه و پایدار از ترس است که بر روی کارکرد و زندگی روزمره فرد تاثیر می گذارد.

این روانشناس بالینی با بیان اینکه فوبیا اگر مورد درمان قرار نگیرد پایدار می شود و تا آخر عمر ادامه خواهد داشت گفت: در صورت درمان نشدن فوبیا، فرد می تواند به افسردگی مبتلا شود.

همچنین مجدالدین مستعان مشاور خانواده روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا، درباره چرایی درگیر شدن ذهن در کارزار شیوع کرونا توضیح می دهد: با وجود اینکه نزدیک به دو سال از شیوع پاندمی کرونا می گذرد هنوز نمی توان گفت که در دوران پساکرونا قرار داریم زیرا هنوز پیامدهای استمرار بیماری کرونا بر جسم و روح افراد شایع و بارز است.

آنجا که نگرانی بدتر از خود بیماری، جان گیر می شود

وی ادامه می دهد: از نگاه روانشناسی، انسان در قالب فکر و عمل تعریف می شود به همین دلیل گفته می شود عقل سالم در بدن سالم است زیرا جسم سالم، نگهدارنده ذهن سالم برای تصمیم گیری، قدرت فکر و عمل درست است. حال وقتی درگیر ویروس کرونا می شویم هم جسم و هم ذهن ما درگیر می شود یعنی این دو با هم تحت تاثیر قرار می گیرند.

به گفته این مشاور خانواده، وقتی نگران ابتلاء به کرونا هستیم تنش، اضطراب و استرس ابتلا و پیامدهای احتمالی آن همانند مساله مرگ و اینکه در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد محدودیت هایی روی عمل افراد ایجاد می کند و باعث می شود فرد از انجام بسیاری کارها اجتناب کند یا خود را محدود کند که این امر به فرو رفتن در انزوا و عزلت و محدود شدن تفکر منتهی می شود. در حقیقت نگرانی بدتر از خود بیماری اثر منفی روی افراد خانواده می گذارد که تعامل بین آنها را دستخوش تغییر می کند.

حال خوب، متاعی درمانگر در دوران کرونا

مستعان با تاکید بر اینکه بزرگ کردن مسایل بیش از اندازه و انجام رفتارهای خارج از عرف متاسفانه از مواردی است که در مورد کرونا هم صدق کرد و افراد مضطرب در دیدار با دوستان، همکاران و خانواده به صورت دائم این استرس را منتقل می کنند، درباره اینکه چگونه می توان مثبت اندیشی را در بین این افراد رواج داد، توضیح می دهد: قرار گرفتن در سیکل افکار منفی، در قدم نخست استرس و اضطراب می دهد و در قدم دوم فرسودگی و افسردگی را به همراه دارد که پیامدهای آن بسیار ناگوارتر از خود بیماری خواهد بود.

مهار اضطراب کرونا با مثبت‌اندیشی و زدودن افکار منفی

وی با اشاره به اینکه گسترش افکار منفی، سیستم ایمنی را تضعیف می کند، توصیه می کند: اگر فرد  دچار موارد حاد اضطراب و استرس شده است، مراجعه فوری به روانپزشک و مشاور جهت یادگیری تکنیک های ذهنی و کنترل ضروری است. اما به طور کلی برای پیشگیری از افتادن در پروسه فوبیا و استرس زیاد، بخش آموزش در حیطه رسانه ها باید بیش از همیشه فعال شود تا خانواده ها بتوانند این موارد آموزش و پیشگیری را با فرزندان خود به اشتراک بگذارند.

مستعان خاطرنشان می کند: در حقیقت والدین در قدم نخست باید ورودی های اطلاعاتی به خانواده را کنترل کنند؛ صحبت کردن در مورد برنامه های خانواده در قبال مبارزه با کرونا به جای گفتن از ترس های کرونایی.

وی به خانواده ها توصیه کرد در این دوران کارهای مشترکی همچون کتابخوانی، ورزش و بازی های گروهی را توسعه دهند تا هم تعامل میان اعضای خانواده را بالا ببرند و هم از رشد اختلافات خانوادگی بکاهند.

این مشاور خانواده با تاکید بر اینکه زمانی حال ما بد می شود که ذهن از جسم فاصله گرفته باشد، توضیح می دهد: یعنی فرد یا در گذشته و اتفاقات قبلی را مرور می کند یا در حال پیش بینی اتفاق های احتمالی است؛ در حقیقت ذهن همه جا هست غیر از زمان حال. اما وقتی والدین کارهایی انجام می دهند که ذهن بر زمان حال متمرکز شود و هدایت افکار صورت گیرد، دیگر نیازی نیست ذهن به آینده و گذشته ای فکر کند که ضرورتی ندارد. در نتیجه حال فرد خوب می شود.